In schooljaar 2022-2023 gaat 10-14 onderwijs in Hoogeveen van start. Het RvEC en PricoH hebben de handen ineen geslagen om deze leerroute samen te ontwikkelen. “Met 10-14 onderwijs willen we voor kinderen van 10 tot 14 jaar die daar baat bij hebben, ontwikkelingsgebonden in plaats van leeftijdsgebonden onderwijs bieden”, zeggen de drie kartrekkers van dit initiatief Pidi Reitsma (RvEC), Lia Jaspers (PricoH) en Sonja Lekatompessy (PricoH).
Start met leerlingen groep 7
10-14 Hoogeveen, zoals de leerroute voorlopig is gedoopt, begint met één groep 7 van ongeveer 20 leerlingen met verwacht havo/vwo-niveau. De klas heeft straks een eigen ruimte op locatie Bentinckspark van het RvEC en krijgt les van een basisschoolleerkracht met passie voor deze onderwijsvorm. Deze leerkracht werkt samen met RvEC-docenten. Tot en met de tweede klas van het voortgezet onderwijs blijft de klas bij elkaar. De leerkrachten en ib’ers van de basisscholen van PricoH denken mee over welke kinderen naar verwachting in deze leerroute gaan bloeien. Samen met de ouders en het kind wordt vervolgens gekeken of het kind er ook echt van start gaat.
Waarom 10-14 onderwijs
Vergeleken met de landen om ons heen, moeten Nederlandse kinderen al vroeg een keuze maken voor hun vervolgopleiding in het voortgezet onderwijs. Voor een deel van de kinderen werkt dat prima. Maar er zijn ook kinderen die met 12 jaar nog niet toe zijn aan zo’n keuze. “Het is heel jammer dat zulke kinderen niet wat meer tijd krijgen om zich te ontwikkelen”, vertelt Lia. “Voor alle kinderen in groep 8 wordt op precies hetzelfde moment de keus voor het voortgezet onderwijs bepaald. Daardoor beginnen ze soms op een niveau dat niet bij ze past. Dat is zonde, want de praktijk leert dat het voor kinderen moeilijk is om een eenmaal ingeslagen pad weer te verlaten.” “Daar komt bij dat een deel van de tieners langer behoefte heeft om te leren in een kleine en vertrouwde setting”, vult Pidi aan. “We zien soms dat brugklassers het eerste jaar over moeten doen. Als deze leerlingen de overstap naar het voortgezet onderwijs nog niet hadden hoeven maken, was dat misschien helemaal niet nodig geweest.”
Wortelen en vliegen
“Met 10-14 onderwijs willen we de knip tussen basis- en voortgezet onderwijs loslaten”, zegt Sonja. “Dat gaat om de knip in leeftijd, maar ook om de knip in leerstof. De leerlijnen in het basisonderwijs en in het voortgezet onderwijs zijn nu nog gescheiden werelden. Hierdoor kan een kind op de basisschool dat heel goed is in rekenen niet werken aan rekenstof van het voortgezet onderwijs. En andersom moet een kind dat moeite heeft met rekenen vanaf 12 jaar wel aanhaken op het niveau van het voortgezet onderwijs. In 10-14 onderwijs werken we met vloeiende leerlijnen, waardoor de ontwikkeling van het kind leidend wordt. De excellente rekenaar staat dan niet langer stil, terwijl het kind dat rekenen moeilijk vindt langer over de lesstof kan doen.” Lia: “We noemen dat wortelen en vliegen. We willen kinderen de kans bieden om bij bepaalde vakken waar ze heel goed in zijn te vliegen. Bij andere vakken mogen ze juist wat langer wortelen.”
Samen meer expertise voor de leerling 10-14
Hoogeveen werkt vanuit leerlijnen en leerdoelen. Dat geeft ieder kind de ruimte om op zijn of haar eigen manier en in zijn of haar eigen tempo te leren. In de ochtenden staan de kernvakken op het programma. ’s Middags werken de kinderen thematisch aan de andere vakken. De leerlingen zijn zelf mede aan zet bij wat en hoe ze willen leren. De leerkracht heeft een coachende rol. “Doordat we op locatie Bentinckspark zitten, kunnen PO en VO natuurlijk prachtig samenwerken aan 10-14 onderwijs”, zegt Pidi. “We kunnen gebruikmaken van onze faciliteiten, kinderen kunnen meedoen met een VO-les, onderbouwleerlingen van het RvEC kunnen als tutor de kinderen uit de 10-14 leerroute coachen, en zo zijn er nog veel meer mogelijkheden. Dat verrijkt beide vormen van onderwijs.” Pas als de kinderen 14 jaar zijn maken ze een definitieve keuze voor een vervolgopleiding en starten ze in klas 3 van het reguliere voortgezet onderwijs. Lia: “Dan stromen ze in op het niveau dat bij ze past. Op die leeftijd is dat vaak wel uitgekristalliseerd.” Sonja: “Bovendien zijn de leerlingen dan zover dat ze binnen een reguliere setting goed uit de voeten kunnen. Binnen 10-14 onderwijs werken we aan belangrijke vaardigheden als samenwerken, leren leren en zelf verantwoordelijkheid nemen. Ook helpen we ze om stevig in hun schoenen te staan. Daar hebben ze in hun verdere leerloopbaan heel veel aan.”
Leren in een vertrouwde setting
Het is voor kinderen een hele stap om in groep 7 in een nieuwe klas op een nieuwe plek te starten. Lia: “We doen er alles aan om de kinderen een vertrouwde setting te bieden. We werken met eigen ruimtes en een eigen ingang.” “We bieden ook volop ruimte voor spel en bewegen”, vult Sonja aan. “Het zijn basisschoolkinderen, dus dat is op deze leeftijd nog heel belangrijk. Daar komen faciliteiten voor. Denk bijvoorbeeld aan een eigen speelplein.” Pidi: “Werken aan groepsvorming zal in de eerste periode veel aandacht krijgen. Daar zijn gerichte programma’s voor. En natuurlijk denken we na over alle traditionele dingen die bij de hoogste groepen van het basisonderwijs horen, zoals vieringen.” De drie dames benadrukken dat de stap voor bepaalde leerlingen echt de moeite waard zal zijn. “Wij zijn ervan overtuigd dat 10-14 Hoogeveen hét verschil kan maken voor de wortelaars en vliegers op de basisscholen.”
Bovenstaand artikel is gepubliceerd in ons oudermagazine Ouders van Roelof: Ouders van Roelof winter 2022